Budizm, Konfüçyanizm ve Taoizm, kurucusu, inanç esasları, kutsal metinleri

Budizm, kurucusu, inanç esasları, kutsal metinleri…

Hindistan ve Çin’de yaygındır. MÖ VI. yy.da asıl adı Siddhartha Gautama (Sidarta Gotama) olan Buda’nın düşünceleri etrafında oluşmuştur. Buda inzivaya çekilerek Nerenjara Nehri kıyısında bir ağacın altında aydınlanmış, ilhama kavuşmuştur.

Kast sistemine karşıdır. Istıraplardan kurtulmak için nefsin isteklerini kontrol altına almak ve kötü duygulardan arınmak gerekir. Bu arınma sürecine sekiz dilimli yol denir. Bu yol doğru söz, doğru davranış, doğru geçim, doğru yargı, doğru kanaat, doğru anlayış, doğru düşünce ve doğru niyet denilen sekiz dilimden oluşur.

”Buda ’ya sığınırım, Dhamma’ya sığınırım, Sangha’ya sığınırım. ” (üç cevher) ifadesi inanç akidesinin temelini oluşturur.

Meditasyon yapmak çok önemlidir. Budizm’de tanrı anlayışı yoktur. Ancak Buda’dan sonra Budistler onu tanrı kabul etmişler ve heykelini yapmışlardır.

İbadet, evlerde veya tapınaklarda Buda heykelleri önünde dua edilerek yapılır. Kutsal kitap olmamakla birlikte Buda’nın sözlerinden oluşan ve Tipitaka (üç sepet) adı verilen metinler vardır.

Konfüçyanizm

Konfüçyanizm Çinlilerin millî dinlerinden biridir. Konfüçyanizm, MÖ 6. yüzyılda Çin’de ortaya çıkan ve Konfüçyüs’ün öğretilerinden oluşturulan ahlak temelli bir dindir.

Konfüçyüs, Çin’in en etkili düşünürlerinden birisidir fakat hayatı hakkında çok az şey bilinmektedir. Çin’in kadim kültür ve düşüncesine ait klasikleri okuyan Konfüçyüs bu eserlerden çok etkilenir. O, yaşadığı dönemin siyasi ve toplumsal sorunlarından çözümünü, Çin’in geleneksel değerlerine dönüşle mümkün olduğunu düşünür.

Konfüçyüs, hayatının son beş yılını meşhur eserlerini kaleme almak ve öğrenci yetiştirmekle geçirir. Konfüçyüs, geçmiş idarecilerinin, Çin’i barış ve huzur içinde nasıl yönettiğini göstermek için çalışmıştır. Barış içinde ve huzurlu bir toplumun oluşması için erdemli ve ahlaki örneklikle yönetilen iyi bir devlet ve hiyerarşik bir toplum anlayışı ile mümkün olduğunu savunur.

Günümüzde Konfüçyanizm dininin mensubu yaklaşık olarak 350 milyon civarındadır. Bunların büyük bir kısmı Çin’de geri kalanları ise Kore, Vietnam, Tayland, Tayvan ve Japonya’da yaşamaktadır.

Tanrı İnancı: Konfüçyanizm’de savunulan yeni veya farklı bir inanç bulunmamaktadır. Konfüçyüs yüce varlık için “Tien” kelimesini kullanmıştır. Tien, tabiat düzeninin yöneticisi, üstün bir varlık ve yaratıcı kudret, iyiliğin kaynağı olarak ona inanmıştır. Konfüçyanizm’de Tanrı, düşkünleri korumak için hükümdarlar; Tanrı yolunda insanlara yardımcı olmaları ve ülkenin her yanında huzuru sağlamaları için öğretmenler gönderir. O, yücedir, yerdeki insanlara hükmeder, kötüler çoğalınca hükmü amansız olur.

Beş erdem:

Ciddiyet: Saygı görmek için gereklidir.

Cömertlik: Her şeyi elde etmek için gereklidir.

Samimiyet: Herkesin güvenini kazanmak için gereklidir.

Çalışkanlık: Başarılı olmak için gereklidir.

Nezaket: Başkalarını hizmetinde kullanmak için gereklidir.

Konfüçyanizm’in Ritüelleri

Konfüçyanizm’de ritüellerin çok önemli bir yeri vardır. Bir kişi ancak ritüelleri yerine getirerek erdemli ve üstün insan olabilir.
Ritüeller, göğe, yere, atalara tapınma ve Konfüçyüs adına yılda iki kez düzenlenen törenlerin yerine getirilmesinden ibarettir.

Kutsal Metinleri: Konfüçyüs, yaşarken düşüncelerini yazıya geçirmediği için fikirleri değişmeden günümüze kadar gelememiştir. Onun düşünceleri, ölümünden sonra öğrencilerinin anlattıklarından yola çıkarak derlemiş ve Konuşmalar adlı kitapta yer almıştır. Konfüçyanizm’in kutsal kitapları Beş Klasik ve Dört Kitap’tır.

Konfüçyanizm’de en meşhur kutsal mekânlar, Konfüçyüs’ün doğum yeri olan Kufu kentinde bulunan Çin’deki “İlk Tapınak” olarak bilinen Konfüçyüs Tapınağı, Konfüçyüs konutu ve Konfüçyüs’ün, ailesinin ve soyluların mezarının olduğu yerdir.

Taoizm

Taoizm, Çin’in millî dinidir ve kurucusu MÖ 600’lü yıllarda yaşamış olan Lao Tzu’dur. Taoizm dini ve felsefi bir düşünce olup Çin’in toplumsal ve kültürel anlayışını etkimiştir. Dünyada yaklaşık 95 milyon mensubu vardır. Çin, Tayvan, Hong Kong, Kore, Japonya, Vietnam yaygın olan bir dindir. Taoizm, Lao-tzu ’nun felsefi düşüncelerinden oluşmaktadır. Taoizm’in bir din hâline gelmesinde Zhang-Daoling (MS. 142) rolü büyüktür. Zhang-Daoling, ölümünden sonra tanrılaştırılan Lao-tzu ‘dan vahiy aldığını iddia ederek bir din hâline gelmesine vesile olmuştur.

Tanrı İnancı: Taoizm’de Tao yaratıcı prensiptir ama yaratıcı değildir. Tao’ya tapınılmaz. Tao, yol anlamına gelir ve evrende var olan her şeyin değişmez kaynağıdır. Tao, bilinemez ve isimsizdir. Taoizm’de “Tao” ile beraber bir de “Te” kavramı vardır. Tao’nun erdemi veya onun gizli gücü olarak bütün varlıklarda bulunan “Te”, “Tao”nun tabiattaki her şeyi değiştiren gücünün kendisidir. Te varlıkları besler ve büyütür.

Yin ve Yang iki zıt ilkeyi temsil eder. Buna Taoizm’de görecelilik ilkesi de denilir. Buna göre iyi-kötü, doğru-yanlış, güzel-çirkin, karanlık-aydınlık gibi birbirine zıt gibi görünen şeyler, gerçekte birbirinin tamamlayıcısıdır.

Taoizm’de wu wei, yani “iş yapmamak” ile açıklanan prensip vardır. Buna göre insan dünya düzenine uygun olarak yaşamalı, gayret sarf etmeksizin Tao’nun kanunlarına tabi olmalıdır. Taoizm’in temel ilkesi, mutlak sükûnet ve rahatlık içinde dünyaya sırt çeviren mistik bir hayat tarzına, yani ahlak ve zühde dayanmaktadır.

Taoizm’in Ritüelleri

İbadetlerin amacı Tao ile birikte olmak ve ‘wu wei’ ilkesini (eylemsizlik) uygulayarak, şiddet ve kibirden uzak durmak, sakin ve gösterişsiz bir hayat yaşamakla gerçekleştirilebileceğine inanılmakta idi. Tanrılar için yapılan ayinlerde trampet ve gong çalınmakta, mabetteki sunak kandiller ile aydınlatılmakta ve tütsüler ile törenler gerçekleştirilmektedir.

Kutsal Metinler

Taoizm’in en önemli kutsal kitabı bizzat Lao-tzu tarafından yazıldığına inanılan “Yol ve Onun Gücü” anlamına gelen Tao-Te-King’tir. Taoizm’in

Kutsal Mekânları:

Taoistlerin mabetlerinde çok sayıda tanrı ve tanrılaştırılmış kahramanların resimleri yer almaktadır. Taoizm’de bazı dağlar, mağaralar kutsal sayılır. Dağların ölümsüzlüğün mekânı olduğuna, kutsal varlıkların ve ataların ruhlarının burada yaşadığına inanılır. Taoizm’de kutsal kabul edilen beş dağ vardır. İçlerinde en kutsalı Taishan Dağı’dır.

Hinduizm ve Hint Dinleri konusu için tıklayın! 

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 8 konu özetleri

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!