Sosyalizm

Sosyalizm

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik alanda toplumsal refahı devlet kararlarının getireceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin toplumlara ait olduğunu savunan, işçilerin yönetime katılmalarına ağırlık veren, özgür girişimi devletin ve sendikaların baskısı altında tutmaya çalışan, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi teoridir.

“Sosyal mülkiyet”; kooperatif işletmeler, ortak mülkiyet devlet mülkiyeti özkaynakların yurttaşlık mülkiyeti veya bunların bir karışımı olabilir. Sosyalizmin pek çok çeşidi vardır ve bunların tek bir tanımı yoktur. İdeolojiyi savunanların toplumsal mülkiyet türleri, yönetimi üretken kurumlarla birlikte nasıl şekillendirecekleri ve sosyalizmi oluşturma konusunda devletin rolünün ne olacağı gibi konularda farklı düşünceleri mevcuttur.

Sosyalizm, uzun bir geçmişine rağmen 19. y.y. başlarına kadar siyasi bir inanç olarak şekillenmiş değildir.

Sosyalizm, sanayi kapitalizmine karşı bir tepki olarak gelişti. Başlangıçta fabrika üretiminin yaygınlaşmasının tehdit ettiği esnaf ve sanatkârların çıkarlarını dile getirdi. Daha sonra büyüyen sanayinin işçi sınıfıyla bağlantılı hale geldi. Sosyalizmin ilk temel karakteri, kurulu düzeni adaletsiz, çağ dışı ilân etmesiyle ortaya çıkmaktadır. Buna göre Sosyalizm, liberal Kapitalist düzenin mülkiyet ve çalışma kurumlarını yetersiz ve adaletsiz bulduğu için, değiştirmek ve onun yerine geçmek isteyen bir ideolojinin adıdır.

Sosyalizmin ikinci esas dayanağı da, ekonomik faaliyetlerin özel sektörden kamuya, kişilerden topluma aktarılmasıdır. Aynı zamanda, bu mallar toplumun hizmetinde olmalıdır. Yani kârın hizmetinden çıkarılıp çalışanın hayat standardını artırıcı hale getirilmelidir.

Bu anlamda Sosyalizm, mevcut olan üretim araçlarının tümünü   yahut büyük bir kısmını toplumun şuurlu ve yönetici durumunda olan organlarına bağlamaktır. Burada üretim araçları toplumun mülkiyetine geçmekte, neticede özel mülkiyet yerine kollektif ve sosyal mülkiyet kurumu oluşturulmuş olmaktadır.

Sosyalist düzende şu üç unsur bulunur:

a) Üretim araçlarının toplumun malı olması

b) Üretimin insan ihtiyacına göre yapılması

c) Bunların tamamının demokratik bir yol ile gerçekleştirilmesi

Sosyalizmin tanımlarında bazı farklılıklar olsa da; hepsinde de ortak amaç, çalışan zümreyi topluma hakim kılmak ve emek sahiplerinin hakkını vermektir. Toplumda sınıf farklarının ortadan kaldırılması ve toplu çalışma ile elde edilen kazancın emek sahibi olan topluluğa ait olması bütün sosyalistlerin birleştiren ana fikirdir.

Tarihte görülen ilk ülkesel boyuttaki örgütlü işçi eylemi Çartist Hareket ve Çartizm Nedir?

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!