Coğrafya 9. Sınıf 5. Ünite: Ekonomik Faaliyetler ve Etkileri Özeti

5. Ünite: Ekonomik Faaliyetler ve Etkileri

Bu ünitede ekonomik faaliyetlerin çeşitleri, coğrafi faktörlerin bu faaliyetler üzerindeki etkileri ve ekonomik etkinliklerin insan ve çevre üzerindeki yansımaları ele alınmaktadır. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılamak, üretim, dağıtım ve tüketim süreçleriyle şekillenen ekonomik faaliyetlerin, doğal ve beşerî faktörlerle bağlantısı detaylandırılmıştır. Ayrıca ekonomik faaliyetlerin, coğrafi koşullara ve insanların yerleşim, kültür ve teknolojik düzeyine bağlı olarak çeşitlenmesi ve değişmesi üzerinde durulmaktadır.

5.1. Ekonomik Faaliyetleri Etkileyen Coğrafi Faktörler 

Ekonomik faaliyetler, coğrafi özellikler doğrultusunda şekillenir. Bu bölüm, doğal faktörler (iklim, yer şekilleri, su kaynakları gibi) ve beşerî faktörler (nüfus, kültür, teknoloji gibi) olmak üzere iki ana başlıkta incelenmektedir.

5.1.1. Ekonomik Faaliyetleri Etkileyen Doğal Faktörler 

Doğal faktörler, ekonomik faaliyetlerin mekânsal dağılımını doğrudan etkiler. Bunlar, insanın müdahalesi olmadan doğal olarak var olan ve ekonomik etkinliklerin şekillenmesinde belirleyici olan unsurlardır.

1. İklim:
   • Tarım, hayvancılık ve turizm gibi faaliyetlerin belirlenmesinde önemli bir etkendir. Örneğin, sıcaklık, yağış ve güneşlenme süresi, ürün çeşidini ve verimini etkiler.
   • Tropikal iklimlerde tarım faaliyetleri yaygınken, kurak bölgelerde sulama ihtiyacı ön plandadır.
2. Yer Şekilleri:
   • Dağlık ve engebeli alanlarda tarım sınırlı olup genellikle hayvancılık ve ormancılık yapılır.
   • Düz araziler ise tarım ve sanayi için elverişlidir. Örneğin, Çukurova gibi ovalar, tarım açısından avantajlıdır.
3. Toprak Yapısı:
   • Verimli topraklar, tarımın yoğun yapıldığı yerlerdir. Örneğin, alüvyal topraklar, tarımsal üretim için idealdir.
   • Erozyona uğramış veya verimsiz topraklarda ekonomik faaliyetler sınırlıdır.
4. Su Kaynakları:
   • Tarım, enerji üretimi, sanayi ve turizm gibi faaliyetler, su kaynaklarına bağlıdır.
   • Akarsuların yoğun olduğu bölgelerde enerji üretimi ve sulamalı tarım yapılırken, su kıtlığı ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiler.
5. Doğal Kaynaklar:
   • Petrol, kömür, madenler gibi yer altı kaynakları, sanayi ve enerji üretiminde temel girdilerdir. Örneğin, Zonguldak’ta kömür yatakları sanayinin gelişmesine neden olmuştur.

5.1.2. Ekonomik Faaliyetleri Etkileyen Beşerî Faktörler (Sayfa 177)

Beşerî faktörler, insanların ekonomik faaliyetlere katkısını ifade eder. Bu faktörler, doğal çevrenin sunduğu potansiyeli değerlendirme ve ekonomik faaliyetlerin yönünü belirleme açısından önem taşır.

1. Nüfus:
   • İş gücünün kaynağıdır. Yoğun nüfuslu bölgelerde sanayi ve hizmet sektörü gelişirken, seyrek nüfuslu yerlerde tarım ve hayvancılık gibi faaliyetler yaygındır.
2. Kültür ve Eğitim Düzeyi:
   • Yüksek eğitim düzeyi, teknolojiye dayalı ekonomik faaliyetlerin gelişmesini sağlar.
   • Kültürel farklılıklar, tüketim alışkanlıklarını ve üretim türlerini etkiler. Örneğin, geleneksel el sanatları, kültürel unsurlara dayanır.
3. Teknolojik Gelişmeler:
   • Teknoloji, tarımda sulama sistemlerinden sanayi üretimine kadar geniş bir yelpazede ekonomik faaliyetlerin verimliliğini artırır.
   • Örneğin, mekanizasyon, tarımsal üretimde büyük değişikliklere yol açmıştır.
4. Altyapı ve Ulaşım:
   • İyi bir ulaşım ağı, ürünlerin pazarlanmasını kolaylaştırır ve ekonomik faaliyetleri destekler.
   • Limanlar, kara yolları ve demir yolları gibi altyapılar, sanayi ve ticaretin gelişmesinde belirleyicidir.
5. Politik ve Ekonomik Kararlar:
   • Devletin yatırım politikaları, vergi düzenlemeleri ve teşvikler, ekonomik faaliyetleri şekillendirir.
   • Örneğin, turizm bölgelerine yapılan yatırımlar, bu sektörün büyümesine katkıda bulunur.
6. Yerleşim ve Şehirleşme:
   • Büyük şehirler, sanayi, ticaret ve hizmet sektörü için cazibe merkezleridir. Örneğin, İstanbul gibi metropoller, ekonomik faaliyetlerin yoğunlaştığı yerlerdir.

Bu özet, ekonomik faaliyetlerin coğrafi faktörlerle olan ilişkisini ve bu faktörlerin ekonomik etkinliklerin çeşitliliğine olan etkisini açıkça ortaya koymaktadır.

1. Ünite Coğrafya Bilimi

2. Ünite: Mekânsal Bilgi Teknolojileri

3. Ünite: Doğal Sistemler ve Süreçler

4. Ünite: Beşerî Sistemler ve Süreçler

5. Ünite: Ekonomik Faaliyetler ve Etkileri 

6. Ünite: Afetler ve Sürdürülebilir Çevre

7. Ünite: Bölgeler, Ülkeler ve Küresel Bağlantılar

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!