Anlatım Biçimleri ve Anlatım Teknikleri

Anlatım Biçimleri ve Anlatım Teknikleri

Betimleyici anlatım:

Betimleme olarak da bilinen betimleyici anlatım, adından da anlaşılacağı üzere aktarılan olayların ya da kavramların okuyucunun zihninde tam olarak canlanacak şekilde anlatılmasıdır. Tıpkı bir resim çizer gibi gözlemler sonucu elde edilen tüm bilgiler olabilecek en detaylı şekilde anlatılarak okuyucunun her bir ayrıntıyı zihninde canlandırması hedeflenir.

Örnek;

Tarla, baştanbaşa insan ve tınazlarla örtülüydü. Sık, yüksek boylu çavdar tarlasının biçilmiş bölümlerinde orakçı kadının sırtı; demet yaparken, parmakları arasında sallanan başaklar; çocuğunun gölgedeki beşiğine eğilen kadın ve peygamber çiçekleriyle örtülü tarlada toplanmış ekin demetleri görünüyordu. Öte yanda, ceketsiz, gömlekli köylüler, kızışmış kuru tarlada toz kaldırarak, araba üstünde ayakta durarak demetleri yerleştiriyorlardı.

Öyküleyici anlatım:

Öyküleme olarak da bilinen öyküleme, gerçek ya da kurgu bir olayın hikayeleştirilerek anlatılmasıdır. Betimleme ile sık sık karıştırılır ancak öyküleyici anlatımda zaman, mekan ve kişiler belliyken betimleyici anlatımda sanki zaman durmuş gibi ana kişiler ya da ana mekan ayrıntılı biçimde anlatılır. Betimleme bir fotoğraf, öyküleme ise bir kısa filmdir.

Örnek;

Köyde on gün kaldıktan sonra dostlar ve çocuklarımla vedalaşıp yola çıkıyorum. İlk durak uzak yaylalar olacak. Uzun ve biraz da yorucu bir yolculuktan sonra Teyran tepesine geldim. Epey yol aldıktan sonra at da ben de yorulmuştuk. Başımı, ellerimin arasına alıp gözlerimi kapatarak bir süre öylece kaldım. At beni anlamış gibi gelip durdu karşımda; uysallaştı, başını önüne düşürdü. Sonra uzaklaştı.

Açıklayıcı anlatım:

Açıklama olarak da bilinen açıklayıcı anlatım, salt bilgi verme amaçlı anlatımdır. Bu anlatım biçimi ile oluşturulan metinlerin amacı okuyucuyu bir konu hakkında bilgilendirmektir. Bu nedenle de dili oldukça sade ve anlaşılırdır. Bu tür bir metinde yazarın duygularını ya da subjektif yorumlarını görmeyiz.

Örnek;

Tarihimizde iki tane Gül Baba vardır. Fatih devrinde yaşayan ve asıl adı Mehmet olan Gül Baba, Anadolu’ya Şirvan’dan gelmiş, Fatih’in yaptırdığı camide dersler okutmuş ve kendisine verilen Korucu köyünde bir tekke kurmuştur. Kanuni zamanında yaşayan ve asıl adı Cafer olan Gül Baba ise bir Bektaşi dervişidir. 1548’de Budin’de şehit olmuştur. Halk arasındaki ünüyle birinci Gül Baba’yı unutturan bu sevimli derviş sarığında daima bir gül bulundururmuş.

Tartışmacı anlatım:

Tartışma olarak da bilinen tartışmacı anlatım, yazarın okuyucuya kendi düşüncesini anlatmasıdır. Amaç, okuyucu ikna etmektir. Yazar kendi düşüncesini savunur ve karşıt düşünceleri çürütmeye çalışır. Bu tür metinlerde yazar sanki karşısında biri varmış da onunla tartışıyormuş gibi bir dil kullanır.

Örnek;

Babalarla çocuklar birbirlerini anlamıyor diye yapılan eleştiriye katılmıyorum. Çünkü uygarlık değiştiren bir toplumda babalarla çocuklar elbette anlaşamayacak. Bugün babalarla çocuklar arasındaki bilgi, inanç, töre, dünya görüşü vb. bakımdan neden yadırganıyor. Biz babalarla çocukları anlaşamamalarından değil, anlaşmalarından korkmalıyız. Eğer anlaşırlarsa gelişme durmuş demektir.

Peki ya anlatım teknikleri nelerdir? İşte romanda ve hikayede en çok kullanılan anlatım tekniklerinden bazıları:

• Anlatma
• Gösterme
• İç konuşma tekniği
• İç çözümleme tekniği
• Bilinç akışı tekniği
• Diyalog kullanma
• Özetleme yapma
• Tasvir etme
• Geriye dönüşler yapma

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!