Liberalizm, liberalizmin birey toplum ve devlet anlayışı

Liberalizm, liberalizmin birey toplum ve devlet anlayışı, temel unsurları

Liberalizm aydınlanma felsefesine dayanan, bireysel hak ve özgürlüklere vurgu yapan, siyasal iktidarı sınırlandıran siyasal ve ekonomik bir felsefe. Etimolojik köken olarak Latince özgür insanlar sınıfını anlatan “Liber” kelimesinden türemiştir.

Sistematik bir siyasi akım olarak ortaya çıkması 19. Yüzyılda gerçekleşmiş olsa da Liberalizm, geçmişi Ortaçağ’ın feodal toplum yapısının yıkılmaya ve kapitalist piyasa toplumunun ortaya çıkmasına kadar geri giden fikirlere dayanır. Liberalizm mutlakıyetçi kralların ve toprak sahibi aristokratların kurumsallaşmış iktidarına karşı yükselen orta sınıfın emellerinin ifadesi olmuştur.

Günümüzde orta sınıfların ve sermayedar sınıfının ekonomik üstünlüğünün kurumsallaşması nedeniyle devrimci karakterini yitirmiş olmasına rağmen, Liberal fikirler çağına göre devrimci değişimler talep eden radikal fikirlerdi. 17. Yüzyılda Kral ve soylulara karşı gerçekleşen İngiliz Devrimi, 1776 Amerikan Devrimi ve 1789 Fransız Devrimi siyasi olarak Liberalizm kelimesi kullanılmamakla birlikte bariz biçimde liberal fikirlere dayanan devrimlerdir.

Liberaller “kralların kutsal hakları”na dayalı mutlak monarşiye, kimin hangi ailede doğacağının tesadüfîliğine rağmen, soya dayalı üstünlük iddiasındaki aristokratik sınıfa (ve bu sınıfın siyasi ve ekonomik açıdan ayrıcalıklı konumuna) karşı çıkmış, kurumsal bir yapı olan kilisenin otoritesini sorgulamıştır.

Erken veya klasik liberalizm ile modern liberalizmin yaklaşımı bazı açılardan değişmiş olsa da, sanayileşmiş batı toplumlarının ideolojisi olarak liberalizmin bireye yaklaşımı ortaçağ toplumlarından bariz olarak farklıdır. Ortaçağ toplumunun bireye doğuştan hiyerarşik bir düzen içinde belli ve değişmez hak ve ödevlerle belirlediği bir yer sunmasına karşılık, sanayi toplumlarının ideolojisi olarak liberalizmin insana yaklaşımı “bireyi önceleyen” yaklaşımdır.

Liberalizmin Temel Unsurları:

1. Bireycilik – Ferdiyetçilik
2. Özgürlük
3. Akıl
4. Eşitlik
5. Hoşgörü
6. Rıza
7. Anayasacılık

1. Bireycilik: Bireylerin yararlarını toplumsal yararlardan daha üstün veya daha önemli sayan görüş, tutum veya politikalardır. Bireycilik, Liberal ideolojinin merkezi ilkesidir. Bireysel insanın herhangi bir toplumsal gruba veya topluma karşı en yüksek derecede öneme sahip olduğu inancına dayanır ve bu inancını yansıtır. Beşeri varlıklar her şeyden önce birey olarak görülür. Bireyler eşit ahlaklı, ayrı ve biricik şahsiyetler kabul edilirler.
2. Özgürlük: Özgürlük de Liberalizmin merkezi önemde bir değeridir. Bu ideolojide özgürlüğe  eşitlik, adalet veya otoriteye göre öncelik tanınır. Liberaller, bir bireyin özgürlüğünün diğerinin özgürlüğünü tehdit edebileceğini ve kurallara uyulmama sonucunu doğuracağını dikkate alarak “Hukuka bağlı özgürlüğü” savunurlar.
3. Akıl: Liberaller dünyanın akla dayanan bir yapısı olduğuna, insan aklı ve eleştirel inceleme yolu ile keşfedilebileceğine inanırlar. Bireyler kendileri hakkında  makul kararlar verebilir, kendi çıkarlarının ne olduğunu bilir ve değerlendirebilirler.
4. Eşitlik: Bireyler eşit doğarlar. Hukuki eşitliğe ve siyasi eşitliğe sahiptirler. Ancak aynı yeteneklere ve çalışma isteğine sahip olmadıklarından sosyal ve gelir eşitsizliği görülür. Liberaller bu alanda sosyal ve gelir eşitliğini desteklemezler.
5. Rıza: Otorite ve sosyal ilişkiler daima rızaya dayanmalıdır. Bu görüş Liberalleri temsil ve demokrasiden yana olmaya özendirir. Otorite (iktidar), aşağıdan gelir ve daima meşruluk temeline dayanır.
6. Anayasacılık: Liberaller, hükümeti bir toplumda düzenin ve istikrarın güvencesi olarak görürler. Ancak hükümetin bireye karşı bir zorbalığa, baskıya dönüşebileceğini de dikkate alırlar. Bunun için yönetimi sınırlamayı öngörürler.

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!