1. Ünite: Coğrafya Bilimi

1.1.1. Coğrafya Biliminin Konusu ve Bölümleri

• Doğal Ortam ve Bileşenleri: Coğrafya bilimi, insanların müdahalesi olmadan mevcut olan doğal ortamları inceler. Bu ortamlar; taş küre (litosfer), hava küre (atmosfer), su küre (hidrosfer), buz küre (kriyosfer), ve yaşam küre (biyosfer) olmak üzere beş temel unsurdan oluşur. Bu unsurlar, canlıların yaşamlarını sürdürdüğü ve sürekli etkileşimde bulunduğu alanlardır.
• Beşerî Ortam: İnsanın sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerinin etkisiyle oluşturduğu yaşam alanlarına beşerî ortam denir. Doğal ortam ve beşerî ortamın birleşimiyle coğrafi ortam oluşur.
• Fiziki ve Beşerî Coğrafya: Coğrafya bilimi iki ana dalda incelenir:
  • Fiziki Coğrafya: Yeryüzündeki doğal olayları ve süreçleri ele alır.
  • Beşerî Coğrafya: İnsan faaliyetlerinin dağılımını, mekân üzerindeki etkilerini ve mekânın kullanımını inceler​(cografya-9-sınıf-2024).

1.1.2. Niçin Coğrafya Öğrenmeliyiz?

• Çevre Bilinci ve Kaynak Yönetimi: Artan nüfus, genişleyen yaşam alanları ve doğal kaynakların tüketimi gibi faktörler dünya ekosistemi üzerinde büyük bir yük oluşturur. Coğrafya bilgisi, insan-doğa etkileşimini anlamada ve çevresel risklere karşı bilinç geliştirmede önemlidir.
• Harita ve Mekânsal Analiz: Coğrafi bilgiye sahip bireyler, haritaları okuyup analiz edebilir, doğal olayların risk ve fırsatlarını kavrayabilir ve bu bilgilere dayanarak sürdürülebilir bir çevre bilinci oluşturabilir.
• Tarihî ve Kültürel Önemi: Coğrafya bilgisi, toplumların doğal kaynakları etkili bir şekilde yönetmesine katkı sağlamış, güçlü devletler kurmalarında etkili olmuştur. Ayrıca, coğrafya bilgisi, bireylerde vatanseverlik bilincinin gelişimine de katkı sağlar​(cografya-9-sınıf-2024)​(cografya-9-sınıf-2024).

1.1.3. Coğrafya Biliminin Gelişimi

• Eski Çağlar ve İlk Bilim İnsanları: Coğrafya bilimi, Eski Çağ’dan itibaren gezilen yerlerin tasvir edilmesi ve haritalanmasıyla başlamıştır. Tales, Heredot, Aristoteles gibi düşünürlerin fikirleriyle başlayan bu süreçte, Eratosthenes, Strabon, Batlamyus gibi önemli isimler coğrafyanın gelişiminde etkili olmuştur.
• Orta Çağ ve Müslüman Bilginler: İpek Yolu ve Baharat Yolu ticaretinin etkisiyle Müslüman bilginler, coğrafya bilimine büyük katkı sağlamışlardır. Harizmi, Biruni, İbni Battuta gibi bilim insanları coğrafya alanında önemli eserler üretmiştir.
• Yeni Çağ: Avrupa’da Rönesans ve sömürgecilik hareketleriyle coğrafya bilimi ilerleme kaydetmiştir. Kristof Kolomb, Piri Reis gibi kaşifler ve denizciler bu dönemin öne çıkan figürleri olmuştur.
• Yakın Çağ: Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi sonrası gelişmelerle coğrafya biliminin yöntemleri belirlenmiş ve coğrafya alanında sistematik analizler yapılmaya başlanmıştır. Aydınlanma Çağı’nda bilim ve teknolojideki gelişmeler, ulaşımın ilerlemesiyle birlikte coğrafi keşiflerin hızlanmasına neden olmuştur.

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!