Islahat Fermanı (1856)

Islahat Fermanı (1856)

İngiltere ve Fransa, Kırım Savaşı’na girmeden önce, Osmanlı Devleti’nden gayri müslim halk lehine ıslahat yapılmasına dair söz almışlardı. Osmanlı Devleti büyük devletlerin iç işlerine karışmasına önlemek için Paris Antlaşması imzalanmadan önce Islahat Fermanı’nı ilan etti. Osmanlı Devleti böylece Avrupa devletlerinin desteğini almayı ve barış konferansında kendi lehine kararlar alınmasını sağlamayı düşünüyordu.

Islahat Fermanı ile getirilen düzenlemeler:

• Gayrimüslim halka din ve vicdan özgürlüğü sağlanacak; kilise, okul ve hastane gibi binaların tamiri ve yeniden inşası sağlanacak,
• Gayrimüslimler de devlet memuru olabilecek,
• Resmî yazışmalarda gayrimüslimleri küçük düşürücü terimler kullanılmayacak,
• Mahkemeler açık yapılacak, herkes kendi dinine göre yemin edecek, yasalar eşit uygulanacak, hapishaneler ıslah edilecek,
• İşkence, dayak ve angarya kaldırılacak,
• Gayrimüslimler belediye ve il genel meclislerine üye olabilecek,
• Gayrimüslimler kendi okul ve hastanelerini açabilecek,
• Gayrimüslimler nakdi bedel ödeyerek askerlikten muaf   olabilecek,
• Tarım ve ticaret işleri düzene konarak herkesin şirket ve banka gibi ticari nitelikli kurumlar açabilmeleri sağlanacak,
• Vergiler herkesin gelirine göre toplanacak, cizye vergisi kaldırılacak,
• Yabancı uyruğundan olanlar Osmanlı toprakları üzerinde mal ve mülk sahibi olabilecekti.

Islahat Fermanı ile gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarına yeni haklar tanınmış, böylece onların devlete olan bağlılıklarının artırılması amaçlanmıştı. Ancak gayrimüslimler; bağımsız olmayı istediklerinden, Müslümanlarla eşit haklara sahip olmayı yeterli bulmadılar. Müslüman halk da, Islahat Fermanı ile gayrimüslimlere daha fazla hak tanınmasından rahatsız oldular. Islahat Fermanı Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmasını önleyemedi. Bir süre sonra Osmanlı Devleti’ni parçalamayı amaçlayan Avrupalı devletler Islahat Fermanı’na uyulmadığını ileri sürerek, Osmanlı Devleti üzerindeki baskılarını artırdılar.

Osmanlı tarihinin önemli gelişmelerinden olan Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı’nı yayımlayan I. Abdülmecit 1861’de ölünce yerine kardeşi Abdülaziz geçti. Onun padişahlığı zamanında Osmanlı Devleti önemli iç ve dış sorunlarla uğraştı. Tanzimat ve Islahat Fermanlarının sağladığı hakları yetersiz gören Balkan milletleri özellikle Rusya’nın desteğini alarak isyan etmeye başladılar. Sırbistan, Karadağ, Hersek ve Bulgaristan’da ayaklanmalar meydana geldi. Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletlerinden borçlanması bu dönemde de devam etti. Kırım Savaşı’ndan sonra en büyük dış borçlanma bu dönemde yapıldı. Alınan paraların bir kısmı ordu ve donanma için kullanıldı. Bir kısmı borç ve faizlerinin ödenmesinde kullanıldı. Beylerbeyi ve Çırağan Sarayları bu dönemde yapıldı. Sultan Abdülaziz’in 1867’de çıktığı Avrupa gezisinde Osmanlı-Avrupa dostluk ilişkileri ileri bir seviyeye ulaştı.

İlgili konular:

1808 Sened-i İttifak

1839 Tanzimat Fermanı

1856 Islahat Fermanı

Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması

1. Meşruiyetin İlanı

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!