9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2024 Müfredatı 2. Tema Anlam Arayışı

Bu tema, bireylerin yaşamlarındaki anlam arayışlarını edebiyatın farklı türleri ve metinleri üzerinden keşfetmeyi hedefler. Tema boyunca hikâye, anı, şiir gibi türlerin incelenmesiyle öğrencilerin edebi duyarlılıkları geliştirilirken yazma, konuşma ve dinleme gibi beceriler de desteklenir.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2024 Ders Kitabı Özetleri

1. Tema Sözün İnceliği Konu Özeti

2. Tema Anlam Arayışı

3. Tema: Anlamın Yapı Taşları

4. Tema: Dilin Zenginliği

1. OKUMA: HİKÂYE

   • Okuma Öncesi: Okuma öncesinde hikâyenin bağlamı, türü ve yazar hakkında bilgiler verilerek öğrencilerin metni anlamaya yönelik hazırlıkları yapılır.
   • Okuma Sırası: “Forsa” adlı hikâyede bireylerin zorlu yaşam koşullarındaki mücadeleleri işlenir. Hikâye, özgürlük ve esaret kavramlarını derinlemesine sorgulatır.
   • Okuma Sonrası: Metinle ilgili sorular ve etkinliklerle hikâyenin ana fikirleri, karakter analizi ve olay örgüsü değerlendirilir.

2. OKUMA: ANI

   • Okuma Öncesi: Anı türünün özellikleri ve anlatıcının bakış açısı tartışılarak, metni anlamaya yönelik hazırlık yapılır.
   • Okuma Sırası: “Nihayet Beklediğimiz Büyük Gün” adlı anı ile bireylerin hatıralar üzerinden anlam arayışlarına tanık olunur. Geçmişin bugüne etkisi ele alınır.
   • Okuma Sonrası: Öğrencilerden anı türünün kendine has özelliklerini yorumlamaları ve metindeki temaları anlamlandırmaları beklenir.

3. EDEBİYAT ATÖLYESİ: KONUŞMA

   • Konuşma Öncesi: Katılımcılar, belirli bir konuyu nasıl etkili şekilde sunabileceklerini planlar.
   • Konuşma Sırası: “Karakterimin Yolculuğu” başlığı altında, bireylerin kişisel gelişim süreçlerini içeren konuşmalar yapılır.
   • Konuşma Sonrası: Sunumların değerlendirilmesiyle etkili bir konuşmanın unsurları üzerine geribildirimler verilir.

4. DİNLEME/İZLEME: ŞİİR

   • Dinleme/İzleme Öncesi: Şiir türünün melodik yapısı ve duygu aktarımı üzerine hazırlıklar yapılır.
   • Dinleme/İzleme Sırası: “Mihriban” şiiri dinlenerek sevgi ve özlem gibi evrensel duygular üzerine düşünülür.
   • Dinleme/İzleme Sonrası: Şiirin duygusal etkisi ve şairin anlatım tarzı üzerine yorumlar yapılır.

5. EDEBİYAT ATÖLYESİ: YAZMA

   • Yazma Öncesi: Yazma teknikleri ve ilham kaynakları üzerine beyin fırtınası yapılır.
   • Yazma Sırası: “Genç Şairlerden Mısralar” başlığı altında öğrenciler, özgün şiirler kaleme alır.
   • Yazma Sonrası: Yazılan şiirlerin sınıfla paylaşılması ve yapıcı eleştirilerle yazma becerilerinin geliştirilmesi sağlanır.

Bu temada yer alan edebi türlerle ilgili genel bilgiler:

1. Hikâye (Öykü)

Tanım:

Hikâye, gerçek veya kurmaca olayların belirli bir zaman diliminde kısa bir anlatıyla aktarıldığı edebi türdür. Karakter, olay, mekân ve zaman unsurlarını içerir. Hikâyeler genellikle insan yaşamının bir kesitini ya da bir olay etrafında gelişen durumları konu edinir.

Ayırt Edici Özellikler:

• Kısa bir anlatıma sahiptir; roman kadar uzun değildir.
• Tek bir olay veya durum üzerine yoğunlaşır.
• Karakter sayısı azdır ve genellikle derinlemesine işlenmez.
• Çoğunlukla bir ana fikir veya tema etrafında şekillenir.
• Okuyucuda etkili bir izlenim bırakmak için yoğun bir dil ve anlatım kullanılır.

Türleri:

1. Olay Hikâyesi (Maupassant Tarzı): Bir olay etrafında şekillenir. Başlangıç, gelişme ve sonuç bölümleri belirgindir. (Örnek: Maupassant’ın “Bir Cinayet” hikâyesi)
2. Durum Hikâyesi (Çehov Tarzı): Günlük yaşamdan bir kesit sunar. Kesin bir son yoktur, olaylar okuyucunun yorumuna bırakılır. (Örnek: Anton Çehov’un hikâyeleri)

Dünya Edebiyatında Örnekler ve Yazarlar:

• Guy de Maupassant: “Boule de Suif” (Topal Keçi)
• Anton Çehov: “Köylüler”
• Edgar Allan Poe: “Morgue Sokağı Cinayeti”

Türk Edebiyatında Örnekler ve Yazarlar:

• Ömer Seyfettin: “Kaşağı”, “Falaka”
• Sait Faik Abasıyanık: “Son Kuşlar”, “Semaver”
• Memduh Şevket Esendal: “Otlakçı”

2. Anı (Hatıra)

Tanım:

Anı, yazarın yaşadığı veya tanık olduğu olayları, belli bir zaman dilimindeki deneyimlerini, gözlemlerini ve duygularını edebi bir üslupla anlattığı yazı türüdür. Geçmişin bugüne taşınmasını sağlar.

Ayırt Edici Özellikler:

• Kişisel bir anlatıdır, yazarın bakış açısını taşır.
• Genellikle yaşanmış olaylar konu edilir; kurgu ikinci plandadır.
• Tarihi bir belge değeri taşıyabilir, ancak tamamen tarafsız değildir.
• Dil sade, içten ve samimidir.
• Geçmişin izlerini okuyuculara aktarma amacı taşır.

Dünya Edebiyatında Örnekler ve Yazarlar:

• Jean-Jacques Rousseau: “İtiraflar”
• Stefan Zweig: “Dünün Dünyası”
• Anne Frank: “Anne Frank’ın Hatıra Defteri”

Türk Edebiyatında Örnekler ve Yazarlar:

• Halit Ziya Uşaklıgil: “Kırk Yıl”, “Saray ve Ötesi”
• Yakup Kadri Karaosmanoğlu: “Zoraki Diplomat”
• Falih Rıfkı Atay: “Çankaya”, “Zeytindağı”

3. Şiir

Tanım:

Şiir, duygu, düşünce ve hayallerin ahenkli ve imgelerle zenginleştirilmiş bir şekilde ifade edildiği edebi türdür. Şiirde anlamdan çok, his ve estetik ön plandadır.

Ayırt Edici Özellikler:

• Duygusal yoğunluk taşır.
• Ölçü, uyak, ritim gibi ahenk unsurları içerir (modern şiirde bu kurallar gevşemiştir).
• Düz yazıya göre daha yoğun ve imgeli bir anlatımı vardır.
• Şiirde ses, anlamdan önce gelir.
• Metin kısadır ve dikkatli bir dil kullanımı gerektirir.

Türleri:

1. Lirik Şiir: Aşk, özlem, sevgi gibi duyguları işler. (Örnek: Fuzuli’nin gazelleri)
2. Epik Şiir: Kahramanlık öykülerini işler. (Örnek: Homeros’un “İlyada” destanı)
3. Didaktik Şiir: Bilgi vermeyi amaçlar. (Örnek: Nabi’nin “Hayriyye”si)

Dünya Edebiyatında Örnekler ve Şairler:

• William Shakespeare: Soneler
• Pablo Neruda: “Aşk Şiirleri”
• Walt Whitman: “Leaves of Grass” (Çimen Yaprakları)

Türk Edebiyatında Örnekler ve Şairler:

• Yunus Emre: İlahi tarzındaki şiirler
• Nazım Hikmet: “Kuvayı Milliye Destanı”
• Aşık Veysel: “Uzun İnce Bir Yoldayım”

Bu temada adı geçen edebiyatçılarımız:

Ömer Seyfettin

• Doğum ve Ölüm: 11 Mart 1884’te Balıkesir’in Gönen ilçesinde doğdu; 6 Mart 1920’de İstanbul’da vefat etti.
• Hayatındaki Önemli Kırılma Noktaları:
  • Askerlik ve Edebiyat: Mekteb-i Harbiye’den mezun olduktan sonra subay olarak görev yaptı. 1909’da Selanik’te “Genç Kalemler” dergisinin kuruluşunda yer alarak edebi kariyerine yön verdi.
  • Milli Edebiyat Akımı: Türkçenin sadeleşmesi ve millî bir edebiyat oluşturulması yönündeki çalışmalarıyla tanındı.
• Sanat Anlayışı: Ömer Seyfettin, Türk edebiyatında sade ve anlaşılır bir dil kullanarak hikâye türünün gelişmesine öncülük etti. Millî değerleri ve toplumsal konuları işledi.
• Başlıca Eserleri:
  • “Kaşağı”
  • “Falaka”
  • “Diyet”
  • “Beyaz Lale”
  • “Pembe İncili Kaftan”

Abdürrahim Karakoç

• Doğum ve Ölüm: 1932 yılında Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesine bağlı Ekinözü (Cela) köyünde doğdu; 7 Haziran 2012’de Ankara’da vefat etti.
• Hayatındaki Önemli Kırılma Noktaları:
  • Şiirle Tanışma: Ailesindeki şairlik geleneği sayesinde küçük yaşlarda şiire ilgi duydu.
  • “Mihriban” Şiiri: Bu şiiriyle geniş kitlelerce tanındı ve eseri bestelenerek popüler hale geldi.
• Sanat Anlayışı: Karakoç, halk şiiri geleneğini modern bir yorumla sürdürdü. Toplumsal eleştiriler, aşk ve doğa temalarını işledi.
• Başlıca Eserleri:
  • “Mihriban”
  • “Hasan’a Mektuplar”
  • “Vur Emri”
  • “Beşinci Mevsim”
  • “Suları Islatamadım”

Halide Nusret Zorlutuna

• Doğum ve Ölüm: 1901 yılında İstanbul’da doğdu; 10 Haziran 1984’te İstanbul’da vefat etti.
• Hayatındaki Önemli Kırılma Noktaları:
  • Eğitim ve Öğretmenlik: Erenköy Kız Lisesi’ni bitirdikten sonra çeşitli illerde edebiyat öğretmenliği yaptı.
  • Edebi Çalışmalar: Şiir, roman ve anı türlerinde eserler vererek edebiyat dünyasında önemli bir yer edindi.
• Sanat Anlayışı: Millî edebiyat akımına bağlı kalarak hece ölçüsüyle şiirler yazdı. Eserlerinde kadın duyarlılığı ve millî duyguları ön plana çıkardı.
• Başlıca Eserleri:
  • “Geceden Taşan Dertler” (Şiir)
  • “Yayla Türküsü” (Şiir)
  • “Küller” (Roman)
  • “Benim Küçük Dostlarım” (Anı)
  • “Bir Devrin Romanı” (Anı)

Açık Lise sınavlarına hazırlanmanın en kolay hali: AçıkTercih AÖL Test Çöz!

Mobil Uygulamamızı İNDİRİN! AÖL Yeni Müfredat Çıkmış Sınav Sorularını Çözün!